Mất bình tĩnh và giận dữ

Về bản chất, một người không tự tôn trọng bản thân cũng sẽ không kiểm soát được hành động của chính mình. Trong phần trước, nói về Điều gì khiến một người trở nên "bình thường" hay "không bình thường", lòng tự trọng xuất phát từ khả năng tự kiềm chế. Một khi đã mất bình tĩnh, anh ta sẽ bất chấp tất cả làm ra những điều vô nghĩ. 

Ngay chính trong con người thiếu sự tôn trọng bản thân và dễ bị mất bình tĩnh, ở bất kỳ hoàn cảnh nào, phần thiếu tôn trọng bản thân này có thể khiến anh ta có các phản ứng không thể lường trước được, thậm chí biến anh ta trở thành một con quái vật. Thế giới xung quanh anh ta chính là cơ sở tâm lý quyết định mọi hành vi tâm lý của anh ta. Càng lúc càng bị cuốn theo những phản ứng đầy cảm tính như thế, họ không hiểu được rằng càng tức giận bao nhiêu thì họ càng dễ đánh mất mình bấy nhiêu. 

Một số người bộc lộ sự giận dữ ra ngoài và trở nên xấu xa, cay độc, oán hận. Xác định được người thiếu tôn trọng bản thân thì cảm xúc của họ sẽ không ổn định. Nhưng liệu điều đó có nghĩa là họ có nguy cơ bạo lực không? Chắc chắn! Trường hợp tiềm tàng của một tội phạm là không thể tránh khỏi. 

Người đó có thời thơ ấu, bố mẹ, anh chị em, họ hàng, bạn bè thuở bé của họ thế nào? Một người nếu sử dụng những ngôn từ mạnh, thậm chí là ngôn ngữ bạo lực khi tức giận thì chắc chắn anh ta có những vấn đề trong quá khứ vẫn chưa được giải quyết, rất có thể dẫn tới hậu quả khôn lường.

Liệu người đó có từng bị lạm dụng? Robert Ressler, chuyên gia phân tích tâm lý tội phạm của FBI, người đã tạo ra thuật ngữ "Kẻ sát nhân hàng loạt", trong cuốn sách tựa đề "Ai cũng có thể chống lại quái vật" đã đưa ra một con số gây sửng sốt cho mọi người: 100% kẻ sát nhân hàng loạt đều là nạn nhân của sự lạm dụng, từ bạo hành, không được quan tâm cho tới sự miệt thị, khinh rẻ. Ở đây, khi một người đã từng là nạn nhân cũng có khả năng sẽ gây tổn thương cho người khác.

Những người như thế thường có xu hướng uống rượu bia, lạm dụng thuốc, chất kích thích và có thái độ, hành xử dễ gây nguy hiểm cho người khác và cho chính bản thân. 

Trong cuộc tình, có sự ghen tuông, nhưng ghen vừa phải sẽ tạo thêm hương vị ngọt ngào cho tình yêu - nhiều và ác nghiệt với những ngôn từ, lời lẽ thô bỉ, xúc phạm sẽ trở thành liều thuốc độc. Khi một người ghen tuông, việc đó thể hiện tình cảm của anh ta với bạn thì ít mà thể hiện cảm giác của anh ta về bản thân thì nhiều. Đó là cảm xúc không lành mạnh, xuất phát từ sự thiếu tin tưởng và an toàn mà ra, hoặc có thể trước đây anh ta bị ám ảnh cưỡng chế bởi đã từng bị ai đó lừa dối, phản bội. Anh ta sẽ có xu hướng kiểm soát, cấm đoán bạn làm gì, ở đâu. Anh ta luôn kết tội bạn lúc nào cũng đong đưa và cố gắng hạn chế bạn hết mức có thể, vào những lúc anh ta không ở đó. Hãy cẩn thận! Nếu anh ta luôn muốn kiểm soát bạn theo sự ích kỷ, độc đoán của chính anh ta thì chắc chắn bạn đang gặp phải vấn đề nghiêm trọng đấy.

Bạn có bao giờ có cảm giác sợ hãi trong tình cảm chưa? Anh ta có bao giờ đe doạ bạn, hay bạn có bao giờ lo lắng về chuyện anh ta sẽ thế nào nếu bạn chia tay chưa? Những kiểu như vậy không phải thể hiện tình yêu, chúng là những sự kích thích chiếm hữu và những lo lắng, sợ hãi tột cùng của anh ta và nó có thể gây sát thương ra với người khác bằng những hành vi phạm tội không lường trước được của anh ta khi anh ta mất đi sự bình tĩnh.

Điều nữa, hãy cẩn thận với người hai mặt, hay nói cách khác là người nói hai lời, có tính cách không ổn định, tâm lý bất thường hay bất an. Đôi khi, có thể thực sự anh ta cũng muốn làm đúng với những gì đã cam kết, hứa hẹn. Nhưng thực tế, đến khi bùng nổ không kiểm soát được cảm xúc và lý trí, thì anh ta thường có xu hướng trở mặt. Anh ta cũng có những biểu hiện chỉ đối xử tệ với bạn, còn đối với những người khác không như thế. Điều này chứng tỏ quan hệ của bạn có vấn đề. Mọi chuyện nếu đang ở mức "lời nói gió bay", bạn sẽ chẳng có cơ hội nào để phản kháng, cơ hội an toàn bằng 0.

Khi mới bắt đầu mối quan hệ, anh ta là người nóng vội. Dù anh ta có nịnh đầm hay nói tốt đẹp với bạn đến đâu chăng nữa, bạn vẫn phải thật cẩn thận. Đó là kiểu người không thực tế trong mối quan hệ với người khác, họ có thể áp đặt những suy nghĩ, quan tâm quá mức cần thiết cho một mối quan hệ mới để đạt được mục đích cá nhân của họ. Sau đó dần dần, con người thật, bản chất thật của họ sẽ bộc lộ ra hoàn toàn, một cách kinh khủng và đáng sợ hơn cả sự tức giận, mất bình tĩnh không kiểm soát được của họ vậy.

Có bao giờ người thân hay bạn bè của bạn nói rằng họ thấy bất ổn cho mối quan hệ của bạn nhưng lại không thể nói thành lời chưa? Nếu đã từng, có lẽ bạn chưa đánh giá được hết con người thật của anh ta đâu. Cách tốt nhất là tách ra một thời gian và nhìn nhận lại mối quan hệ với người đó. 

Gavin Debecker, một chuyên gia tư vấn an ninh xuất sắc, trong cuốn sách của ông có tên "Quà tặng của nỗi sợ hãi" đã chỉ ra rằng lời nói "không" dưới bất kỳ hình thức nào, trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm cho chúng ta. Debecker còn chỉ ra rằng, khi một người phớt lờ lời từ chối "không" của bạn có nghĩa là người đó đang tìm cách làm chủ tình thế, điều khiển mọi thứ theo ý họ hoặc không chấp nhận từ bỏ việc đó. Đừng bao giờ thoả hiệp với người như vậy. "Không" là "không" với đúng nghĩa hoàn chỉnh của nó. 

Nếu bạn đang bị đối xử tệ hại trong một mối quan hệ tình cảm, hãy cảnh giác với những trường hợp kể trên. Và đừng dễ bị mềm lòng bởi những lời xin lỗi có cánh của họ (hoặc đôi khi là của cả bạn, khi bạn muốn biện minh cho hành động của họ!) - giải thích rằng anh ta làm thế này thế kia là do say rượu, do buồn chán, gặp khó khăn hay đang trải qua giai đoạn khủng hoảng, rồi hứa sẽ không bao giờ tái phạm, vân vân... thì dừng lại! Sự biến chuyển nằm ở nhận thức và hành động của anh ta chứ không nằm ở những lời xin lỗi sau hàng loạt những lần lặp đi lặp lại lỗi lầm. Những lời xin lỗi bị mất đi giá trị khi anh ta quay lại để tiếp cận bằng những lời xin lỗi có cánh, cam kết, hứa hẹn mạnh mẽ nhưng thất hứa, trở mặt nhanh chóng cũng không kém phần. 

Một người sau khi xin lỗi không được thoả hiệp, không được chấp nhận hay tha thứ cũng có thiên hướng trở mặt rất nhanh. Đôi khi, về bản chất đúng là anh ta cảm thấy có lỗi và nhận lỗi nhưng còn để kết luận anh ta có sửa được lỗi hay không thì câu trả lời là chưa chắc. Mọi thứ chỉ diễn biến theo ý muốn, đạt được kết quả được thoả hiệp ngay thời điểm bấy giờ, bằng mọi cách. Nếu không được, dường như cơ hội của anh ta không có, anh ta dễ phản ứng trở mặt bởi không đạt được đúng chủ đích của mình hoặc anh ta bị kích động với sự phản đối nên quá nhạy cảm, mất bình tĩnh trong việc xử lý thông tin xảy ra tức thời. Trường hợp này, bạn cũng phải cẩn thận, bởi anh ta cũng có thể là người có thiên hướng bạo lực, căn cứ theo những dấu hiệu nêu trên.

Vượt ra ngoài việc đọc các suy nghĩ và cảm giác đơn thuần, hãy học cách người khác nghĩ gì để có thể hiểu được họ. Hiểu họ hơn chính bản thân họ để có những kế hoạch sáng suốt trong tương lai. Dừng lại những mối nguy cơ độc hại cho chính bạn.